Algemene begraafplaats Alkmaar

(Door Hans Koolwijk) In het najaar van 1830 is de aanleg van de nieuwe algemene begraafplaats aan de Westerweg voltooid. Vijf jaar eerder was al besloten dat het begraven in de stad verboden was. Er zou dan definitief een einde komen aan het begraven op het kerkhof achter de Grote Kerk in de Alkmaarse binnenstad.

Burgemeester Gijsbert Fontein Verschuir is een belangrijk pleitbezorger voor de aanleg van de begraafplaats buiten de stad. De eerste burger kiest zelf de plek uit waar de hoofdingang moet komen. Dat is op een belangrijk zichtpunt aan de rand van de Alkmaarder Hout, waar de lanen van het stadsbos op uitkomen. De begraafplaats komt op de plek van het voormalig exercitieveld. Fontein Verschuir koopt als eerste een grafkelder, direct nabij de ingang aan de rand van vak A. Als de burgemeester op 8 januari 1838 overlijdt wordt hij in de kelder (grafnummer A 6) bijgezet.

Het hoofdgebouw met de toegangspoort en de parkachtige begraafplaats is ontworpen door de beroemde landschapsarchitect Jan David Zocher jr. (1791-1870). In 1828 ontwierp Zocher de Algemene Begraafplaats Akendam in Haarlem. De Alkmaarse begraafplaats vertoonde, evenals Akendam, ook verhoogde eilandjes en veel groen. Zocher was een veelgevraagd ontwerper in de nieuwe Engelse stijl. Kenmerkend voor Zocher is ook de Griekse-Dorische vormgeving van het poortgebouw, ontleend aan de oude Griekse architectuur.

De begraafplaats aan de Westerweg onderscheidt zich door ronde lijnen voor de waterlopen en ovaalvormige eilandjes. Houten (kneppel)bruggetjes verbinden de grafeilanden met elkaar. Het ontwerp van de begraafplaats doet sterk denken aan de Engelse landschapsstijl. In de loop der tijden zijn door het toenemende gebrek aan grafruimte enkele waterlopen gedempt. Er zijn plannen de oorspronkelijke structuur in ere te herstellen.

Eind 19e eeuw is besloten een deel van het noordelijk eiland (vakken G en F) af te scheiden voor het begraven van rooms-katholieken. Na de realisatie van een katholieke begraafplaats St. Barbara aan de Prins Bernhardlaan, aan de zuidzijde van de Alkmaarder Hout, verloor het katholieke deel op de algemene begraafplaats zijn functie.

In 1894 is de begraafplaats voor het eerst fors uitgebreid. Daarvoor was de stadsarchitect Gerrit Looman verantwoordelijk. Ook werd de oude beplanting gedeeltelijk vervangen. Vooral de verschillende soorten populieren maakten plaats voor andere soorten bomen.

In 1950 is de huidige aula in gebruik genomen en verloor de begraafplaats opnieuw een stukje water. Ondanks alle uitbreidingen is de oorspronkelijke plattegrond van de begraafplaats te herkennen.

In 2009 is de begraafplaats uitgebreid met ruimte voor 1050 graven. Hierdoor is het mogelijk het oude oorspronkelijke deel van de begraafplaats te reconstrueren. Daar vinden alleen nog bijzettingen plaats in de bestaande graven. Graven waarvan de rechten zijn verlopen worden geruimd. Hierdoor ontstaat er meer ruimte tussen de graven. Dit is ook noodzakelijk om de werkzaamheden van de grafdelvers naar de eisen van de moderne tijd (milieuwet-/arbowetgeving) mogelijk te maken.

Aankondiging grafruiming

Ruimen van graven Burgemeester en wethouders van Alkmaar maken bekend, dat na 1 januari 2014 zal worden overgegaan tot verwijdering van grafmonumenten en het ruimen van graven op de gemeentelijke begraafplaatsen. Gemeentelijke begraafplaats, Westerweg 250 te Alkmaar: Vaknummer R 61 t/m 74 voor 31 december 2003. Gemeentelijke begraafplaats, Kerklaan te Alkmaar-Oudorp: Vaknummer D 3 voor 31 december 2003. Het overbrengen van de in de graven aanwezige stoffelijke resten naar een ander graf is mogelijk. Inlichtingen hierover kunnen t/m 01-12-2013 tijdens werkdagen van 09:00 – 14:00 uur worden verkregen op het kantoor van de gemeentelijke begraafplaatsen, Westerweg 250 te Alkmaar, telefoon 072-548 92 60. Burgemeester en wethouders van Alkmaar maken bekend dat onderstaande graven vakant zijn verklaard, waardoor de rechten op deze graven per 1 januari 2013 zijn vervallen aan de gemeente Alkmaar. Gemeentelijke begraafplaats, Westerweg 250 te Alkmaar: Vaknummer G 0480 10-03-1941 Molen. van der, Johannes 15-08-1952 Beek, Jannetje H 667 25-05-1926 Houtman, Jacob 10-10-1929 Rexumkel, Sijbregje 14-12-1968 Jonker, Arie Cornelis 08-02-1975 Houtman, Grietje. Inlichtingen hierover kunnen t/m 01-12-2013 tijdens werkdagen van 09:00 – 14:00 uur worden verkregen op het kantoor van de gemeentelijke begraafplaatsen, Westerweg 250 te Alkmaar, telefoon 072-548 92 60. De administratie van de begraafplaatsen verzoekt erfgenamen of belanghebbenden van onderstaand graf contact op te nemen. Gemeentelijke begraafplaats, Westerweg 250 te Alkmaar. Vaknummer H 1878 04-04-1973 Frans, Grietje 13-06-1977 Til. van, Klaas. Inlichtingen hierover kunnen t/m 01-12-2013 tijdens werkdagen van 09:00 – 14:00 uur worden verkregen op het kantoor van de gemeentelijke begraafplaatsen.